 |
| "Οι δύο άμαξες" Claude Gillot, 1707 Μουσείο Λούβρου (φωτ. Ειρ. Κουρζάκη) |
Το ποιος είναι και ποιος δεν είναι ο σωστός τρόπος είναι ένα δύσκολο πρόβλημα και βέβαια για να είναι ο δικός σου τρόπος ο σωστός δεν αρκεί να το δηλώσεις, γιατί κινδυνεύεις να γίνεις καταγέλαστος. Μπορεί να γράφεις στίχους που εσύ θεωρείς ποιήματα, μπορεί να συνθέτεις τραγουδάκια που εσύ θεωρείς μουσική, μπορεί να υλοποιείς αυτά που προβλέπει η δουλειά σου κι εσύ να θεωρείς ότι πρέπει να σου αποδίδεται αιώνια ευγνωμοσύνη... ενδέχεται όμως να είσαι απλώς μέτριος. Το αν διαθέτεις κάτι που σε ξεχωρίζει δεν μπορεί να βγαίνει συμπερασματικά από τη δική σου δήλωση.
Υπάρχει ένα ενδιαφέρον παράδοξο: Οι άνθρωποι που δηλώνουν ανώτεροι, στην πραγματικότητα έχουν μικρότερη απόδοση. Τι θα μπορούσε να ευθύνεται για αυτό; Η εμπειρική έρευνα σε εργασιακούς χώρους έχει διαπιστώσει ότι η αλαζονεία σχετίζεται αρνητικά με τη γνωστική ικανότητα και την αυτοεκτίμηση. (Bauer et al, 2008, Johnson et al, 2010)
Βέβαια όπως ο καθένας, έτσι κι εσύ δικαιούσαι να υπερασπίζεσαι τις μεθόδους σου όταν τα επιτεύγματά σου δεν αφορούν άλλους παρά μόνον τον εαυτό σου. Όταν όμως απευθύνεσαι σε κοινό και ζητάς την αποδοχή τότε δε μετρά ο δικός σου λόγος. Κοροϊδεύεις τον εαυτό σου, και αν είσαι καλός στις δημόσιες σχέσεις, κοροϊδεύεις και τους ανίκανους να διακρίνουν στοιχειωδώς την ύπαρξη ποιότητας στο έργο σου.
Σε περιβάλλον όπως αυτό της πολιτικής, των επιχειρήσεων, της τέχνης ακόμα και στο στενό οικογενειακό περιβάλλον, ένα πρόσωπο που δηλώνει άνω του μετρίου, όχι μόνο είναι απλά ανεκτό αλλά αρχικά χειροκροτείται με ενθουσιασμό! Πολλοί θα προτιμήσουν έναν εγωιστή περιαυτολόγο που μοιάζει ότι πρόκειται να φέρει αποτελέσματα από έναν που προσπαθεί να χτίσει ένα προφίλ συναινετικό και ταπεινό χωρίς μεγάλες υποσχέσεις.
Η επίδειξη, το δείξιμο με το δάχτυλο, η ωμή γλώσσα, το χτύπημα του
χεριού στο τραπέζι, μη κρυβόμαστε... αρέσει!
Τι γίνεται όμως όταν η αλαζονεία ξεπερνά τα επιτεύγματα; Όταν ο μέτριος γίνεται αυταρχικός; Πόσο κοντά στη διαταραγμένη προσωπικότητα βρίσκεται; Πόσο μπορεί να συνεχίσει μέσα από το θράσος του; Για πόσο μπορεί το κοινό, ο συνεργάτης του, να ανεχτεί έναν αυταρχικό επιδειξία του οποίου η έπαρση δεν ταιριάζει με τους θριάμβους του;
Κάπου εδώ χαράσσεται το όριο. Κάπου εδώ χάνονται τα πλεονεκτήματα του θράσους και αρχίζει η μη παραγωγική κοινωνική αλληλεπίδραση. Σε αυτή την αλληλεπίδραση ο άκαμπτος αυταρχικός που είναι εγκλωβισμένος σε στερεοτυπικό τρόπο σκέψης, απεχθάνεται τις χαλαρές συνομιλίες και απαιτεί υπακοή. Υπερασπίζεται την τιμωρία και την πειθαρχία και δεν αντέχει την αμφιβολία. Έχει ανάγκη να επιβάλλει το έργο του και χρειάζεται υποταγμένους για να συνεχίζει.
Όμως ο υποταγμένος, αν δεν είναι μαζοχιστής, σπάνια είναι χαρούμενος και κάποτε απορρίπτει!
Δεν είναι καθόλου εύκολη η αποδοχή της απόρριψης ειδικά όταν, όπως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις, ξεκινά από το στενό κύκλο του επηρμένου αυταρχικού. Το σύνδρομο της καταδίωξης καταλαμβάνει περισσότερο χώρο στη συνείδησή του από την έπαρση και τότε μοιάζουν όπλα οι απειλές και οι επιθέσεις.
